گام اول در تشکیل سبد سرمایه گذاری طرح‌ریزی آن است که می‌تواند به‌عنوان برنامه‌ای گسترده از خواسته های سرمایه‌گذار شامل نیازها، اهداف، محدودیت‌ها، منبع تأمین مالی و شرایط سرمایه‌گذار که اساس و بنیان تشکیل سبد سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهد در این فرآیند ایفای نقش کند. برنامه مکتوبی که این طرح‌ریزی را کنترل می‌کند بیانیه خطی مشی سرمایه‌گذاری (Investment Policy Statement) نامیده می‌شود.

بیانیه خط‌مشی سرمایه‌گذاری (IPS)

بیانیه خطی مشی سرمایه‌گذاری (IPS) نقطه آغاز فرآیند مدیریت سبد سرمایه‌گذاری است. بدون داشتن درک کاملی از وضعیت و نیازهای یک سرمایه‌گذار نمی‌توان نتیجه موفقیت‌آمیزی را انتظار داشت. در اینجا واژه موفقیت این‌گونه تفسیر می‌شود که سرمایه‌گذار به اهداف مالی خود در قالب تعریف‌شده ریسک، بازده، افق سرمایه‌گذاری و … برسد. طراحی IPS اساس رسیدن به موفقیت در سرمایه‌گذاری ست.

گسترش IPS در گرو بیان حقایقی از زبان سرمایه گذار است. یافتن این حقایق با استفاده از پرسشنامه های طراحی شده که تحمل ریسک و شرایط خاص سرمایه گذار را نشان می دهند  میسر می شود. در مواجه با سرمایه گذاران حقوقی این حقایق متوجه مدیریت دارایی و بدهی، شناسایی الزامات نقدینگی و رنج وسیعی از مالیات و مسائل قانونی می شود.

یک IPS می تواند قالبهای متنوعی داشته باشد که قالب متداول آن شامل اهداف و محدودیت های سرمایه گذاری سرمایه گذار برای تشکیل سبد دارایی است . اهداف سرمایه گذار مشخص شده در دو بخش تحمل ریسک و بازده مورد نیاز هستند. این اهداف باید با یکدیگر سازگار باشند به عنوان مثال یک سرمایه گذار بعید است بتواند سبدی از دارایی ها را به خود اختصاص دهد که ریسک و بازده سبد با یکدیگر تناسب نداشته باشند. یعنی انتظار بازدهی بالا در برابر تحمل ریسک کم.

بخش محدودیت های سرمایه گذار یک سری عوامل را پوشش می دهند که برای برآورده ساختن اهداف سرمایه گذار در تشکیل سبد سرمایه گذاری باید در نظر گرفته شوند. محدودیت هایی که به کرات در نگارش IPS استفاده می شوند شامل الزامات نقدینگی، افق زمانی، الزامات قانون و مقررات، وضعیت های مالیاتی و نیازهای منحصر به فرد هر سرمایه گذار می باشند. این محدودیت ها ممکن است داخلی باشند (تنظیم شده توسط سرمایه گذار) و یا ممکن است خارجی باشند (تنظیم شده توسط قوانین و مقررات) که در ذیل به تفصیل به آنها می پردازیم.

داشتن یک IPS مورد پسند برای همه سرمایه گذاران باید رویه استانداردی برای مدیر سبد داشته باشد. مدیر سبد به منظور ارزیابی تناسب سرمایه گذاری ویژه برای سرمایه گذار باید IPS را در دسترس داشته باشد تا بتواند به آن مراجعه کند. در برخی موارد نیاز برای نگارش IPS از صرف یک اهمیت از مراحل استاندارد فراتر می رود. در بعضی از کشورها، IPS (یا بیانیه ای مشابه) برای یک فعالیت سرمایه گذاری اجباری است و از الزامات قانونی محسوب می شود.

به عنوان مثال صندوق های بازنشستگی انگلستان باید تحت قانون بازنشستگی کشور یک بیانیه اساسی سرمایه گذاری داشته باشند که این خود ماهیت IPS را دارد. همچنین سازمان ثبت شرکتهای خدمات مالی این کشور التزامی مبنی بر جمله “مشتریان خود را بشناسید” دارد که همانطور که عنوان کردیم این مفهوم در تعریف IPS وجود دارد. در مورد یک موسسه، از قبیل صندوق بازنشستگی یا بنگاه های اقتصادی، IPS ممکن است مجموعه ای از ترتیبات حکومتی باشد که برای صندوق های سرمایه گذاری اعمال می شوند.

بدنه اصلی IPS

IPS ها فرمت استاندادری ندارند اما باید بخش های زیر را به تفصیل در خود بگنجانند.

• معرفی: این بخش سرمایه گذار را معرفی می کند.
• بیان هدف: این بخش اهداف IPS را تصریح می کند.
• بیان وظایف و مسئولیت ها: این بخش وظایف و مسئولیت های سرمایه گذار و مدیر سبد سرمایه گذاری را شامل می شود.
• روند تنظیم: این بخش اقداماتی که باید برای حفظ IPS صورت گیرد و همچنین اقداماتی برای دنبال کردن پاسخ احتمالات مختلف را تشریح می کند.
• اهداف سرمایه گذاری: این بخش اهداف سرمایه گذار را تعیین می کند.
• محدودیت های سرمایه گذاری: این بخش محدودیت های سرمایه گذار را در مسیر رسیدن به اهداف خود تشریح می کند.
• دستورالعمل های سرمایه گذاری: این بخش اطلاعاتی در مورد چگونگی سیاست هایی که باید در سرمایه گذاری اجرا شوند را فراهم می کند. به عنوان مثال، اجازه استفاده از اهرم یا اوراق مشتقه و …
• ارزیابی و مرور: این بخش در گرفتن بازخورد از نتایج سرمایه گذاری به سرمایه گذار و مدیر سبد کمک می کند.