هفته پیش فدرال رزرو یک گام تاریخی برداشت و تصمیم گرفت یک سیاست جدید در پیش بگیرد. این سیاست با هدف افزایش تورم و کاهش شدید بیکاری اتخاذ شد. این استراتژی باعث خواهد شد که نرخ بهره چندین سال پایین بماند.
فدرال رزرو پیش از این یک رویکرد متعادل داشته و تلاش کرده است نرخ بهره را پایین نگه دارد تا استقراض و فعالیت اقتصادی را بیشتر کند و از این راه مشاغل بیشتری را ایجاد نماید. وقتی وضعیت اقتصاد خوب باشد، نرخها را افزایش داده تا تورم بیش از حد ایجاد نشود.
اکنون فدرال رزرو با صراحت میگوید که در مورد ایجاد مشاغل بیشتر اشتباه کرده و برای افزایش تورم هیچ جای نگرانی وجود ندارد. این بانک مرکزی به جای هدفگذاری برای افزایش قیمت سالیانه 2 درصدی، در پی این است که تورم به مرور زمان به صورت میانگین 2 درصد افزایش یابد. بنابراین اگر قیمتها کمتر از میزان هدف فدرال رزرو افزایش پیدا کرد (همان اتفاقی که در چند سال گذشته رخ داده است)، فدرال رزرو این امکان را فراهم میکند که تورم مدتی بیشتر از 2 درصد شود.
چرا فدرال رزرو چنین رویکردی را اتخاذ کرده است؟
تورم به زیر هدف 2 درصدی فدرال رزرو رسیده است. حتی وقتی بیکاری به پایینترین حد خود در 50 سال گذشته رسید، باز هم تورم کمتر از 2 درصد بود. طبیعتاً نرخ بیکاری پایین باید به افزایش تورم منتهی شود چون کسب و کارها دستمزدهای خود را بالا میبرند تا بتوانند نیروی کار بیشتری را جذب کنند و شرکتها هم نرخها را بالا میبرند تا بتوانند سود خودشان را حفظ کنند.
پس از آنکه کووید-19 بیشترین آسیب را به اقتصاد آمریکا زد، بیکاری تا 10.2 درصد بالا رفت ولی تورم باز هم افت کرد. فدرال رزرو همیشه کوشیده است که تورم را افزایش دهد. این کار هزینه آمریکاییها را بیشتر میکند. مقامات بانک مرکزی آمریکا نگران تورم پایین هستند. تورم پایین میتواند به کاهش قیمتها یا تورم منفی منتهی شود. این موضوع باعث میشود که مشتریان خریدهای خود را به بعد موکول کنند و از سوی دیگر افزایش دستمزدها ناچیز خواهد بود و این باعث می شود که آمریکاییهای طبقه متوسط و پایین جامعه آسیب میبینند. تورم پایین باعث میشود که فدرال رزرو نرخها را پایین نگه دارد و به این ترتیب فضای کمتری برای کاهش نرخها در دوران رکود در اختیار خواهد داشت.
در نتیجه، اگر فدرال رزرو بخواهد در همین وضعیت بماند، شاید چندان منطقی نباشد. البته پایین نگه داشتن نرخها از نظر تئوری و نظری، باید باعث ایجاد مشاغل بیشتر شود، بیکاری را کمتر و به مرور تورم را بیشتر کند.
آیا فدرال رزرو نمیخواهد نرخها را نزدیک صفر نگه دارد؟
بله ولی این سیاست جدید احتمالاً باعث میشود که حتی اگر اشتغال به بالاترین حد ممکن برسد و تورم از هدف 2 درصدی فدرال رزرو هم بیشتر شود، نرخها در همان سطح باقی بماند.
چه کسانی از پایین بودن نرخها سود میبرند؟
مصرف کنندگان و کسب و کارها از نرخهای پایین سود میبرند. نرخهای پایین باعث میشود هزینههای استقراض برای خرید منزل، اتومبیل، وامهای دانشجویی، کارتهای اعتباری و ساخت کارخانه پایین بماند. این سیاست جدید به این معنا است که آمریکاییها حتی بعد از بهبود وضعیت اقتصادی میتوانند از هزینههای استقراض پایین بهرهمند شوند. کسانی که به دنبال کار میگردند هم از جمله کسانی هستند که از نرخهایی پایین بهره میبرند؛ چون نرخهای پایین باعث افزایش فعالیت اقتصادی و استخدام میشود.
نرخهای پایین چه سودی به بازار سهام میرساند؟
پایین بودن نرخ بهره باعث میشود که سرمایهگذاران پول خودشان از اوراق قرضه با بازدهی پایین به سمت بازار سهام هدایت کنند و در نتیجه حتی وقتی اقتصاد در وضعیت بدی قرار دارد، باز هم شاهد خوب بودن وضعیت بازار سهام هستیم. پایین بودن نرخهای بانک مرکزی باعث بهتر شدن وضعیت بازار سهام شده است. اخبار مثبت در مورد واکسن کووید-19 یا بهبود اقتصادی به نفع بازار است.
چه کسانی از استراتژی جدید فدرال رزرو آسیب میبینند؟
کسانی که اهل پس انداز هستند از این استراتژی جدید ضرر میکنند. نرخ بهره از سال 2007 تا 2009 نزدیک صفر باقی ماند. فدرال رزرو تصمیم گرفت که به تدریج نرخ بهره را افزایش دهد. وقتی این اتفاق افتاد میزان پس انداز در بانکها بیشتر شد و مخصوصاً کسانی که سالمند بودند و درآمد ثابت داشتند، پس انداز خود را بیشتر کردند. وقتی اوضاع اقتصاد خراب شد و فدرال رزرو نرخها را کاهش داد، پساندازکنندگان تصمیم گرفتند پس انداز را کمتر کنند.
آیا تلاش فدرال رزرو برای افزایش تورم مفید واقع میشود؟
سالهای سال نرخها پایین بوده و رشد تورم متوقف شده است. در این سالها اقتصاددانها به این نتیجه رسیدهاند که پایین بودن نرخها لزوماً به رشد اقتصادی منجر نمیشود. هیچ تضمینی وجود ندارد که تلاش بانک مرکزی برای افزایش تورم موثر واقع شود. حتی اگر این اقدام موثر واقع نشد، فدرال رزرو باید باز هم تلاش کند و از گزینههای مختلف استفاده نماید.