دونالد ترامپ مدتی است که به طور مرتب می‌گوید که چین تمایل دارد جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که در ماه نوامبر برگزار می‌شود، پیروز شود. این در حالی است که در پکن مقامات دارند خودشان را برای حمایت از ریاست جمهوری ترامپ در چهار سال آینده آماده می‌کنند.
مصاحبه با 9 تن از مقامات کنونی و سابق چین نشان می‌دهد که تمایل مقامات چین به ماندن ترامپ در این مسند است. البته ترامپ در این چهار سال هر اتفاقی که افتاد پکن را مقصر می‌دانست. او بر این باور است که پکن مسئول عدم تعادل تجاری بین چین و آمریکا و همچنین مقصر شیوع بیماری کووید-19 در جهان است.
مقامات چین بر این باور هستند که فرسایش شبکه متحدین آمریکا با سایر کشورها مزیت‌های زیادی برای پکن دارد و محاسن این فرسایش به قدری است که ارزش هر گونه مشکل از جمله تداوم اختلافات تجاری و بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی را دارد.
برخی از تحلیلگران و مقامات سیاسی بر این باور هستند که هر کس در انتخابات آمریکا پیروز شود، روابط آمریکا و چین تیره‌تر می‌شود. بایدن، معاون رئیس جمهور پیشین آمریکا یک دموکرات سنتی است که می‌خواهد روابط چندجانبه کهنه و نخ‌نمای آمریکا را حفظ کند و مشکلات تجاری را کاهش دهد.
ژو شیائومینگ، مذاکره‌کننده تجاری سابق چین و معاون نماینده سابق این کشور در ژنو اظهار داشت: «اگر بایدن پیروز انتخاب شود، تصور می‌کنم که این موضوع برای چین خطرناک‌تر باشد؛ زیرا با متحدان علیه چین برنامه‌ریزی خواهد کرد. این در حالی است که ترامپ دارد تمام این اتحادها را خراب می‌کند.» چهار مقام فعلی چین دقیقاً همین نظر را دارند و می‌گویند پیروزی ترامپ باعث تضعیف ارزشمندترین سرمایه واشنگتن برای مقابله با تأثیرگذاری گسترده پکن در جهان یعنی شبکه متحدین آمریکا می‌شود.
فرضیه کلی و زیربنای دیدگاه آن‌ها این بود که دیگر کار چندانی برای بهبود روابط آمریکا و چین صورت نمی‌گیرد. بنابراین چین باید نهایت تلاش را برای توسعه صنایع بومی خود بکند و این صنایع را به داخل کشورهای در حال توسعه ببرد و برای مقابله با اقدامات آمریکا برای انزوای پکن، با کشورهای اروپایی و آسیایی همکاری کند.
در دوران ریاست جمهوری ترامپ، اختلافات پکن و واشنگتن عمق و شدت بیشتری پیدا کرد و شیوع ویروس کرونا در جهان تنها بهانه‌ای بود که این روابط را بدتر کرد؛ زیرا ترامپ چین را مقصر شیوع این بیماری در جهان می‌داند.
اوضاع بدتر می‌شود
ژو گفت: « تصور نمی‌کنم که انتخابات بتواند روابط این دو کشور را تغییر دهد. احساس عمیقی در بین مقامات آمریکایی وجود دارد که آمریکا باید چین را محدود کند. به همین خاطر هر کس پیروز انتخابات شود، وضع بدتر می‌شود. »
مقامات چین تمایلی ندارند که مانند سال 2016 از پیروز شدن یکی از طرفین در انتخابات آمریکا تعجب کنند و شگفت‌زده شوند. مقامات تجاری آمریکا در چین اعلام کردند که در چند هفته گذشته شاهد تماس‌های زیادی از طرف دوستان چینی خود بوده‌اند. در حالی که این دوستان سال‌ها بود هیچ تماسی برقرار نکرده بودند.
جمهوری‌خواهان از قدیم دنبال روابط اقتصادی با چین بودند ولی ترامپ دیدگاه این حزب را تهاجمی‌تر کرده است. آمریکا در تمام زمینهها از ادعاهای سرزمینی چین در دریای جنوبی چین گرفته تا تجارت، سلامت عمومی، حقوق بشر و فناوری با چین مشکل دارد. دموکرات‌ها از این اقدامات حمایت می‌کنند و به تصویب قوانین برای پشتیبانی از معترضان هنگ کنگی و کمک نظامی بیشتر به تایوان کمک زیادی کردند.
حتی بایدن که از استراتژی تعامل با چین صحبت می‌کرد با گرم‌تر شدن انتخابات لحن تندتری گرفته است. در ماه‌های اخیر او رئیس جمهور چین را یک قاتل توصیف کرد و چین را به اقدامات تجاری نامناسب و نادرست متهم کرد. وی بازداشت گسترده مسلمانان اویغور در منطقی غربی سین کیانگ را غیرقابل تصور توصیف کرد.
مقامات چینی همچنان از انتقاد مستقیم از ترامپ خودداری می‌کنند ولی شبکه های مجازی بستر و مقدمات لازم برای انتقاد از آمریکا را فراهم کرده است. یکی از دیپلمات‌های خارجی اعلام کرد که وزارت خارجه چین از مقامات آمریکا عصبانی هستند.
وانگ هویائو، مشاور کابینه چین و موسس مرکز چین و جهانی‌سازی گفت: «ترامپ خیلی از حسن نیت‌ها را از بین برد. در آغاز نبرد تجاری، افراد زیادی در طبقه حاکم چین طرفدار آمریکا بودند ولی اکنون با تندروهای ملی گرایی که مخالف آمریکا هستند، همراه شده‌اند. »
ترامپ با وجود قدردانی اولیه از رئیس جمهور چین به خاطر مدیریت شیوع کرونا، توانست خود را به عنوان طرفدار مقابله با چین جلوه دهد. او بر این باور است که پکن برای باخت او در انتخاب دست به هر کاری خواهد زد. وزارت امور خارجه چین موضع همیشگی خود را در پاسخ به ترامپ اعلام کرد و گفت چین به دنبال دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر نیست.
ثبات آمریکا
یک مقام چینی گفت که دیگر نتیجه انتخابات آمریکا مهم نیست؛ زیرا تأثیری بر روابط این دو کشور نمی‌گذارد. چین امیدوار است که اوضاع بدتر از این نشود. برخی از تحلیلگران چینی از تأثیر بلندمدت ترامپ بر ثبات آمریکا صحبت می‌کنند. در حال حاضر شاهد افزایش موارد ابتلا به بیماری کووید-19 هستیم و هر روز نشانه‌های بیشتری از تبعیض در این کشور به چشم می‌خورد. برخی تصور می‌کنند که انتخابات آمریکا می‌تواند به این مشکلات خاتمه بدهد ولی برخی دیگر از تحلیلگران می‌گویند آمریکا دارد به پایان خودش نزدیک می‌شود.
سیاست «اول آمریکا» دوستان آمریکا را هم از این کشور دور کرده است؛ زیرا این سیاست باعث می‌شود که به کالاهای صادراتی این کشورها به آمریکا تعرفه اعمال شود. آمریکا از توافق‌های چندجانبه و بین‌المللی خود خارج شده است و دارد خودش را در جهان منزوی می‌کند.
چینی ها می‌گویند شاید روابط چین و آمریکا با ریاست جمهوری بایدن چندان بهتر نشود ولی امکان همکاری با واشنگتن در زمینه‌های زیست محیطی بیشتر می‌شود؛ زیرا بایدن به مسائلی مانند تغییرات اقلیمی اهمیت زیادی می‌دهد. مقامات چینی بر این باور هستند که توافق با بایدن خیلی راحت‌تر از ترامپ است. تیم تجاری چین از کار با آمریکا خسته شده و دیگر امیدی به همکاری با این کشور ندارد.
آمریکا و چین وارد دوران جدیدی از روابط شده‌اند و صرف نظر از اینکه چه کسی پیروز انتخابات شود، روند تقابل دو کشور همچنان ادامه خواهد یافت. این دو کشور به یک توافق تجاری تحت عنوان «فاز یک» تن دادند ولی سایر اقدامات چین و آمریکا به گونه‌ای است که نشان می‌دهد این توافق، چندان کاربردی نیست و اهمیت خاصی ندارد.
ژو افزود: «مردم چین در حال حاضر اطلاعات بیشتری در مورد سیاست‌ها و اهداف آمریکا دارند ولی خیلی شفاف و واضح می‌دانند که واشنگتن دنبال چیست. پکن و واشنگتن هنوز به تاریک‌ترین لحظه در روابط خود نرسیدهاند.»
نتیجه گیری
به نظر می رسد علیرغم مواضع تند و آتشین ترامپ ضد چین، مقامات پکن تمایل بیشتری دارند تا دوباره وی در انتخابات نوامبر 2020 به پیروزی برسد چرا که یکجانبه گرایی کورکورانه آمریکای تحت رهبری ترامپ باعث شده تا متحدین این کشور روز به روز از واشنگتن فاصله بیشتری بگیرند و این مسئله از ایجاد یک ائتلاف تماماً غربی ضد چین جلوگیری کند.
