بحران همه گیری کرونا قربانیان زیادی در میان کسب و کارها داشته است. رشته هایی مانند گردشگری، هتلداری، خطوط هوایی، آژانس های مسافرتی، رستوران ها و باشگاه های ورزشی از جمله کسب و کارهایی هستند که بیشترین آسیب را از چالشهای ایجادشده ناشی از شیوع ویروس کووید-19 دیده اند. اما در این میان به نظر می رسد که نام یک حوزه مشخص از بازار املاک و مستغلات از قلم افتاده باشد: واحدهای تجاری-اداری!

واقعیت این است که حتی پیش از انتشار کرونا، بسیاری از شرکت های نوپا و استارتآپ ها برای کاهش هزینه هایی از قبیل اجاره سنگین، شارژ، تغذیه نیروی کار، نظافت و نگهبانی، مالیات و ... روند مهاجرت از دفاتر فیزیکی برای کسب و کارشان به سمت دفاتر و بسترهای آنلاین را آغاز کرده بودند. در آوردگاه تجارت امروز، کاهش هزینه ها و چابکی بیشتر می تواند کسب و کارها را در رقابت های شدیدی که جریان دارد سرپا نگه دارد و یکی از هزینه هایی که در این حوزه می توانست حذف بشود، هزینه خرید یا اجاره دفاتر گران قیمت بوده است. این امر زمانی برجسته تر جلوه می کند که بدانیم امروزه در حوزه تبلیغات دیگر مانند سابق گفتگوی رودررو و جذب حضوری از طریق کشاندن مشتری بالقوه به دفتر و پذیرایی های آنچنانی جایگاه چندانی ندارد و در عوض نفوذ در شبکه های اجتماعی و تبلیغات هوشمند اینترنتی جای آن را گرفته است. برای دیدارها و مذاکرات تجاری نیز تا حدی می توان به جای دفتر از لابی هتل ها و یا رستورانها و یا میتینگ های اینترنتی که اخیراً خیلی هم رایج شده استفاده کرد.

حالا درنظر بگیرید که این روند با انتشار و شیوع ویروس کرونا که بحث «فاصله گذاری اجتماعی» را لازم ساخته چطور می تواند تشدید بشود. همین امروز – دوشنبه 27 آوریل 2020 – اعلام شد که وزیر کار آلمان آقای «هوبرتوس هایل» اعلام کرده که «دورکاری» را به عنوان یک شکل قانونی از کار – حتی برای دوران پساکرونا – به رسمیت خواهدشناخت. نکته مهم اینکه علیرغم افت نسبی موج شیوع کرونا، ماهها تا کشف و ساخت انبوه واکسن این بیماری فاصله داریم و حتی پس از آن به نظر می رسد که بایستی تا مدتی بحث فاصله گذاری اجتماعی تداوم یابد. طبیعتاً در چنین محیطی توجه بیشتری به دورکاری و استفاده از اینترنت برای انجام کارها شده و تقاضا برای دفاتر و مراکز تجاری و اداری کاهش شدیدی خواهدیافت. روند نزولی تقاضا برای واحدهای تجاری خصوصاً درباره مراکز خرید بزرگ و کوچک به مراتب آثار و پیآمدهای شدیدتر و وخیم تری خواهدداشت چرا که عملاً یکی از مهمترین مکان های شیوع بیماری کرونا همین مراکز خرید هستند. در سوی مقابل استفاده از مراکز خرید آنلاین مانند آمازون – و در ایران دیجی کالا – در حال گسترش روزافزون است و شاهد اینکه قیمت هر سهم شرکت آمازون پس از همه گیری کرونا موفق شده بالای سقف تاریخی اش تثبیت بشود و این در حالی است که شاخص S&p500 هنوز فاصله زیادی با سقف خود دارد.

 

_{نمودار هفتگی قیمت سهام شرکت} Amazon

شاید به همین دلیل است که Carl Icahn سرمایه گذار افسانه ای وال استریت را به وسوسه سودسازی از یک احتمال ناخوشایند سوق داده است : شرط بندی روی ورشکستگی و نکول بدهی شرکتهای دارای واحدهای تجاری بزرگ!

_{Carl Icahn}

این مدل سفته بازی به این صورت است که سرمایه گذاری که روی نکول بدهی های شرکت های یادشده شرط بندی می کند در صورتی به سود می رسد که اوضاع مراکز تجاری بزرگ رو به وخامت رفته و صاحبان کسب و کارها قادر به بازپرداخت وام های خود نباشند. از همین رو به این مدل شرط بندی «Mall Short» می گویند که اصطلاحاً معادل فروش استقراضی مراکز تجاری است. و نکته جالب اینجاست که Icahn از مدتها قبل از انتشار همه گیر ویروس کرونا یعنی از میانه های سال 2019 به این معاملات ورود داشته و شاخص موسوم به شاخص بدهی املاک و مستغلات در یکی دو ماه اخیر بیش از 30% ریزش داشته که نشانگر سود استثنایی و درخشانی است که نصیب Icahn شده است.

_{سقوط آزاد شاخص بدهی املاک و مستغلات}

 

نتیجه گیری:

بحران شیوع کرونا روند چابک سازی کسب و کارها از طریق حذف کلی و یا قسمی دفاتر اداری و نیز فروشگاه های بزرگ تجاری را شدت بخشیده است. نتیجه مستقیم این مسئله، افزایش دورکاری نیروی کار و تقویت تقاضا برای فروشگاه های آنلاین می باشد. در چنین شرایطی به نظر می رسد که رونق کسب و کارهای آنلاین و مشاغل وابسته مانند برنامه نویسی و مدیریت و معماری IT، امنیت شبکه، تبلیغات و بازاریابی آنلاین در شبکه های مجازی و مشاغل این چنینی رو به رشد بوده و در سوی مقابل ستاره بخت مشاغلی همچون منشی گری، فروشندگی و بازاریابی حضوری به همراه صنعت ساخت واحدها و مراکز تجاری و اداری رو به افول باشد. طبیعتاً این مسئله به معنی حذف کامل واحدهای تجاری و اداری نیست و صرفاً به مخاطب پیشنهاد می کند که در سرمایه گذاری هایش تعادل جدید عرضه و تقاضا را در عصر پساکرونا درنظر بگیرد.