برخی از مناطق، ملت‌ها و کشورها برای دریافت واکسن‌های خاص برای درمان بیماری کووید-19 موقعیت بهتری نسبت به سایر کشورها دارند.
در صورتی که یک واکسن خوب و عمومی برای از بین بردن بیماری کووید-19 کشف شود، قطعاً وضعیت اقتصاد جهانی در سال 2021 از چیزی که الآن هست، بهتر می‌شود. یکی از مسائل و دغدغه‌هایی که در حال حاضر وجود دارد این است که این واکسن ابتدا به دست چه کسانی می‌رسد.
بسیاری از مقامات بهداشت عمومی در سراسر جهان بر این باور هستند که حداقل یکی از واکسن‌هایی که تاکنون برای بیماری کووید-19 به بازار عرضه شده است، عمومی خواهد شد و در دسترس مردم کشورهای مختلف قرار خواهد گرفت. متخصصان بر این باور هستند که احتمال عرضه این واکسن و قرار گرفتن آن در دسترس مردم کشورهای مختلف خیلی کم است. بسیاری از اقتصاددانان پیش‌بینی‌های خود را بر اساس این احتمال ارائه می‌دهند.
گروهی از پژوهشگران وابسته به مرکز توسعه جهانی اظهار داشتند که احتمال اینکه یک واکسن ایمن و موثر تا آوریل 2021 به بازار عرضه شود، 50 درصد و احتمال عرضه شدن چنین واکسنی تا پایان سال 2021، 85 درصد است. البته چالش‌های تولید این واکسن به گونه‌ای است که بعید است تا قبل از سپتامبر 2023، دوز کافی از این واکسن تولید شود و در اختیار تمام مردم جهان قرار بگیرد.
البته بعید است که واکسن‌های موثر و کارآمد به صورت همزمان به تمام نقاط جهان برسد. چندین دولت برای ساخت واکسن تلاش می‌کنند و برخی دیگر از دولت‌ها هم دارند برای تأمین منابع مالی لازم برای تولید واکسن می‌کوشند. آن‌ها این منابع را با این هدف هزینه می‌کنند که واکسن به محض تولید، زودتر از بقیه کشورها به آن‌ها داده شود. البته هنوز تولید واکسن به صورت قطعی ضمانت نشده و مشخص نیست که پژوهش‌ها به کجا می‌رسد.
مسلماً موقعیت برخی از مناطق و کشورها برای دسترسی به واکسن بهتر از سایر کشورها است. کشورهای ثروتمند می‌توانند با تولیدکنندگان واکسن قرارداد ببندند تا به محض تولید واکسن، اولین کسانی باشند که واکسن به دست آن‌ها می‌رسد. مسلماً کشوری که زودتر از بقیه به واکسن دسترسی پیدا کند می‌تواند چرخ اقتصاد خود را زودتر از دیگران به گردش دربیاورد.
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، 170 نوع واکسن در حال تولید است که 26 مورد از آن‌ها مرحله آزمایش روی انسان را پشت سر گذاشته است و هشت مورد نزدیک به مراحل پایانی آزمایش هستند و چند مورد هم احتمالاً در سال 2021 در اختیار مردم جهان قرار می‌گیرند.
طبق نظر تحلیلگران دویچه بانک، در حال حاضر واکسنی که بیشترین قابلیت توزیع را دارد، در دانشگاه آکسفورد انگلیس و با همکاری شرکت داروسازی AstraZeneca PLC در دست تولید است. این تحلیلگران بر این باور هستند که این واکسن هم مورد توافق دانشمندان و هم نسبت به بقیه واکسن‌ها، پیشگام است. دولت‌های زیادی تمرکز خود را روی این واکسن گذاشته‌اند و اگر با موفقیت تولید شود، احتمالاً به صورت متقارن در اختیار کشورها و مناطق مختلف جهان قرار می‌گیرد.
در صورتی که سایر واکسن‌ها با موفقیت تولید شود، احتمالاً توزیع آن‌ها خیلی محدود خواهد بود. به عنوان مثال اگر مجموعه Moderna به واکسن دست پیدا کند، آمریکای شمالی زودتر از سایر کشورها و مناطق از مزایای این واکسن بهره‌مند می‌شود.
در حال حاضر چین با هشت نامزد موفق واکسن کرونا که در مراحل آزمایش پایانی هستند، قرارداد بسته است. در صورتی که واکسن کشف شود، موفقیت چین بیشتر از بقیه کشورها خواهد بود و اقتصاد این کشور هم زودتر از بقیه کشورها به روال عادی خود برمی‌گردد.
کلید بازگشت اقتصاد جهانی به روال عادی، واکسیناسیون گسترده است. تا زمانی که واکسیناسیون صورت نگیرد، فعالیت‌های عمومی مانند ورزش یا رفتن به رستوران به روال عادی برنمی‌گردد. اگر واکسن تولید شود، قطعاً وضعیت بهتر می‌شود و شاهد بازگشایی کسب و کارهای مختلف و بازگشت کارکنان دولتی و خصوصی به محل کار خود خواهیم بود.
صندوق بین‌المللی پول هشدار داده است که دسترسی نامتوازن به واکسن باعث می‌شود اقتصاد جهانی به این زودی‌ها نتواند بهبود یابد و حتی کشورهایی هم که خیلی سریع به روال عادی برمی‌گردند نمی‌توانند با کشورهای دیگر روابط اقتصادی داشته باشند.
تدروس آدهانوم قبرسیوس، رئیس کل سازمان بهداشت جهانی اظهار داشت: « در صورتی که کشورها در توزیع واکسن، ملی‌گرایی و ناسیونالیسم به خرج دهند، فقط دارند به تداوم بیماری کمک و دوران بهبود اقتصاد جهانی را طولانی‌تر می‌کنند. »
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی بر این باور است که واکسن تا قبل از پایان سال آینده در دسترس مردم جهان قرار نمی‌گیرد. انتظار می‌رود که اقتصاد جهانی پس از 4.5 درصد افت در سال 2020، در سال 2021، 5 درصد رشد کند.
اگر واکسن سریع‌تر عرضه شود و در اختیار مردم جهان قرار گیرد، اقتصاد جهانی می‌تواند تا 7 درصد هم رشد کند که واقعاً عالی است. البته مسئله تولید واکسن، یک طرف قضیه است. یک مشکل دیگر هم وجود دارد و آن اینکه بعضی از مردم تمایلی به واکسن زدن ندارند و می‌ترسند که عوارض جانبی واکسن جان آن‌ها را به خطر بیندازد.
مرکز تحقیقات پیو که یک اندیشکده آمریکایی است، چندی پیش یک نظرسنجی انجام داد. 8 تا 13 سپتامبر، 10093 آمریکایی در این نظرسنجی شرکت کردند. نتیجه این نظرسنجی به این صورت بود که 51 درصد از شرکت‌کنندگان تمایل به دریافت واکسن دارند. این در حالی است که در ماه مه، 72 درصد از شرکت‌کنندگان تمایل به دریافت واکسن داشتند. متخصصان تخمین زده‌اند که نرخ واکسیناسیون 60 تا 70 درصد برای موفقیت لازم است و در نتیجه تمایل 51 درصدی شرکت کنندگان برای غلبه بر ویروس کرونا کافی نیست.
